VPN, czyli Virtual Private Network, to technologia, która umożliwia bezpieczne korzystanie z internetu. W czasach wielu zagrożeń w sieci, prywatność i bezpieczeństwo stały się ważnymi elementami codziennego korzystania z telefonu czy komputera. Właśnie dlatego wiele osób decyduje się na korzystanie z sieci VPN, która zapewnia dodatkową warstwę ochrony przed atakami hakerskimi oraz wykradzeniem wrażliwych danych. W tym artykule przyjrzymy się bliżej, czym jest VPN, jak działa i dlaczego coraz więcej osób decyduje się na korzystanie z wirtualnej sieci prywatnej.
Co to jest VPN?
VPN (wirtualna sieć prywatna) to rozwiązanie wykorzystywane przez firmy oraz indywidualnych użytkowników, którzy chcą zwiększyć swoje bezpieczeństwo w sieci. Technologia ta zapewnia szyfrowanie ruchu sieciowego oraz maskowanie adresu IP, co utrudnia przechwytywanie i wykradanie danych. VPN działa poprzez tworzenie tunelu, czyli bezpiecznego kanału komunikacyjnego, przez który przesyłane są dane pomiędzy urządzeniami. Dane przesyłane są najpierw do serwera VPN, a następnie docierają do docelowej strony internetowej. Dzięki temu adres IP użytkownika pozostaje ukryty, a jego ruch sieciowy jest szyfrowany, co zapewnia ochronę przed cyberatakami i innymi zagrożeniami. W zależności od potrzeb użytkownika, VPN wykorzystuje różne protokoły, takie jak OpenVPN, PPTP, L2TP/IPSec, SSTP i IKEv2 – są one używane do zabezpieczenia połączenia między klientem a miejscem docelowym.
Jak działa VPN?
Działanie VPN bazuje na wykorzystaniu protokołów tunelowania, które umożliwiają tworzenie bezpiecznych kanałów komunikacyjnych pomiędzy urządzeniami. Protokoły VPN szyfrują połączenie internetowe, co zabezpiecza wysyłane i odbierane dane przed przechwyceniem przez osoby nieupoważnione. Cały ruch sieciowy jest przesyłany przez serwer VPN, który zabezpiecza przed cyberatakami i innymi zagrożeniami w sieci. Połączenie VPN pozwala także na ukrycie adresu IP użytkownika, co utrudnia śledzenie jego działań w internecie.
Serwer sieci VPN – co trzeba wiedzieć?
Serwer VPN umożliwia bezpieczne połączenie pomiędzy urządzeniami za pośrednictwem publicznej sieci internetowej. Od strony technicznej łączy użytkownika z internetem poprzez tunel VPN, a jego rolą jest odszyfrowanie przesyłanych pakietów danych. Ochrona prywatności online to tylko jedna z funkcji serwerów VPN, które oferują także możliwość zmiany lokalizacji oraz adresu IP.
Protokoły VPN – szyfrowanie połączenia
Protokoły tunelowania VPN różnią się pod względem szyfrowania, szybkości połączenia. Wybór odpowiedniego jest uzależniony od potrzeb, ale także systemu operacyjnego, z którego korzysta urządzenie, poniżej najpopularniejsze protokoły:
- OpenVPN to jeden z najbezpieczniejszych protokołów, który wykorzystuje otwarty kod źródłowy i zapewnia silne szyfrowanie ruchu sieciowego,
- PPTP to protokół, który jest wykorzystywany do połączeń między sieciami prywatnymi np. do łączenia ze stacjami roboczymi opartymi o system Windows. PPTP ma zapewnić bezpieczeństwo przesyłanych danych, jednak jest mniej bezpieczny niż OpenVPN,
- L2TP/IPSec to protokół, który łączy w sobie protokół tunelowy L2TP z protokołem szyfrowania IPSec. Protokół szyfruje każdy pojedynczy pakiet IP i jest bezpieczniejszy niż PPTP, ale jest zdecydowanie wolniejszy niż OpenVPN,
- SSTP to protokół, który wykorzystuje szyfrowanie SSL, został stworzony przez Microsoft i jest dostępny na systemach Windows (od Vista SP1). Zaletą SSTP jest to, że używa do komunikacji portu TCP 443, co umożliwia ominięcie większości zapór sieciowych. Port jest uznawany za bezpieczny, jednak jego wadą jest brak wsparcia dla innych systemów operacyjnych,
- IKEv2 to protokół, który oferuje szybkie i stabilne połączenie, podobnie jak L2TP korzysta z szyfrowania IPsec. Wersja druga protokołu IKE została znacząco dopracowana – jest szybka i stabilna. IKEv2 jest często wykorzystywany na urządzeniach mobilnych, ale może być także stosowany na systemach Windows i macOS. Minusem tego rozwiązania jest używany port UDP 500, który może być blokowany przez firewalle,
- WireGuard VPN jest to darmowy protokół komunikacyjny typu open-source, który cechuje się wysoką wydajnością, znacznie lepszą niż OpenVPN czy IKEv2. Protokół zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa, jednak podobnie jak IKEv2 używa protokołu UDP, co może skutkować zablokowaniem dostępu do niektórych zasobów sieci.
Metody szyfrowania w VPN
Szyfrowanie połączeń jest jednym z kluczowych aspektów w sieciach VPN. To dzięki szyfrowaniu, korzystanie z wirtualnej sieci prywatnej zwiększa nasze bezpieczeństwo podczas łączenia z internetem. Obecnie najpopularniejszym standardem szyfrowania wśród komercyjnych rozwiązań VPN jest AES-256 (Advanced Encryption Standard), który jest oparty o algorytm Rijndaela. Dopisek 256 oznacza, że został wykorzystany klucz 256-bitowy, którego liczba możliwych kombinacji wynosi 2²⁵⁶ (dwa do potęgi 256), co w pełni chroni go przed atakami typu brute force. Standard ten jest wykorzystywany do zabezpieczania poufnych informacji m.in. przez rząd USA. AES jest szyfrem symetrycznym (Kryptografia symetryczna), co oznacza, że do szyfrowania i odszyfrowania używa się tego samego klucza. Istnieją także szyfry asymetryczne, które w tych czynnościach używają dwóch różnych, powiązanych ze sobą kluczy – ten służący do zaszyfrowania jest zazwyczaj udostępniony publicznie.
Rodzaje sieci VPN
Wyróżniamy kilka rodzajów sieci VPN, wybór jest uzależniony od wymogów użytkownika. Wśród popularnych rodzajów VPN możemy wyróżnić:
- VPN Site-to-Site, która służy do połączenia pomiędzy dwiema oddzielnymi sieciami znajdującymi się w innych lokalizacjach. Jest to rozwiązanie wykorzystywane przez duże firmy z kilkoma oddziałami,
- VPN Remote Access umożliwia zdalny dostęp do sieci prywatnej poprzez połączenie z serwerem VPN. Ten rodzaj sieci wykorzystują użytkownicy, którzy pracują zdalnie – przy użyciu tej metody łączą się z firmową siecią lokalną,
- Osobista sieć VPN jest popularnym rozwiązaniem, które chroni użytkowników podczas korzystania z internetu. Osobisty VPN jest konfigurowany na urządzeniu do surfowania po sieci.
Czym jest klient VPN?
Klient VPN to aplikacja, która umożliwia korzystanie z sieci VPN na danym urządzeniu. Aplikacja ta może spełniać różne funkcje takie jak łączenie z siecią prywatną podczas pracy zdalnej, dostęp do firmowych zasobów lub zabezpieczenie podczas korzystania z publicznego internetu. Klient VPN działa na różnych platformach, dlatego podczas wyboru należy określić z jakiego systemu korzysta urządzenie. Proces instalacji nie odbiega od innych programów, a wybór konkretnego jest uzależniony od wymagań użytkownika oraz urządzenia, z którego korzysta.
Jak włączyć i skonfigurować sieć VPN?
Większość systemów operacyjnych pozwala na połączenie VPN bez potrzeby instalacji dodatkowego oprogramowania. Proces konfiguracji wymaga uzupełnienia odpowiednich danych dotyczących usługi VPN.
Innym sposobem jest pobranie klienta VPN od wybranego dostawcy. W zależności od potrzeb, można skorzystać z płatnego lub darmowego rozwiązania. Należy mieć na uwadze, że darmowy VPN ma ograniczone możliwości (ilość serwerów, lokalizacji, czy szybkość połączenia) i nie będzie tak samo efektywny jak jego płatny odpowiednik. Kolejny krok to utworzenie konta i zalogowanie się w kliencie VPN. Ostatnia czynność to wybór serwera, który będzie zabezpieczał połączenie – dostawcy VPN oferują przynajmniej kilka maszyn z różnymi lokalizacjami.
Popularne usługi VPN – ile kosztują?
Na rynku jest wielu dostawców usług VPN, których rozwiązania często różnią się jedynie detalami. Wśród popularnych firm możemy wyróżnić:
- NordVPN, który oferuje 5000 serwerów w 60 krajach. W pakiecie rocznym kosztuje 30 zł i 39 gr miesięcznie,
- Surfshark, który w swoim rozwiązaniu dysponuje 3200 serwerami w 100 krajach. Przy zakupie rocznym, koszt to 17 zł i 78 gr miesięcznie,
- ExpressVPN, który pozwala na korzystanie z 3000 serwerów w 94 państwach. Przy zakupie planu rocznego, do konta dodawane są trzy miesiące gratis (łącznie 15 msc), co przekłada się na średnią cenę 6,67$ za miesiąc.
W kontekście popularnych usług, warto wspomnieć także o CyberGhost, VyprVPN czy PrivateVPN. Przy wyborze dostawcy VPN, należy kierować się konkretną potrzebą np. serwerem dostępnym w USA. Biorąc pod uwagę zbliżone specyfikację, kluczową rolę może odgrywać cena VPN.
Bezpieczeństwo i prywatność w sieci, czyli VPN w praktyce
Korzystanie z sieci VPN może pomóc w zabezpieczeniu wielu codziennych czynności przed potencjalnymi zagrożeniami w sieci. Dzięki szyfrowaniu połączenia VPN, użytkownicy mogą bezpiecznie przesyłać dane i chronić swoją prywatność. Oto kilka sytuacji, w których VPN może nas zabezpieczyć:
- Korzystanie z publicznej sieci wi-fi,
- Używanie nieznanych nam stron internetowych,
- Logowanie do bankowości elektronicznej,
- Klikanie w podejrzane linki w mediach społecznościowych,
- Pobieranie plików z nieoficjalnych źródeł.
Jeżeli chodzi o prywatność, to kluczową kwestią jest zmiana adresu IP, który jest widoczny przy aktywności użytkownika. Warto wspomnieć też o innej, istotnej kwestii, czyli rejestrowaniu logów u dostawcy usługi. Sprawa dotyczy w większości darmowych VPN, gdzie firma zbiera informację o adresach stron, które użytkownik odwiedził podczas korzystania z wirtualnej sieci prywatnej. To powoduje, że nie można mówić o pełnej anonimowości, bo logi z historią naszego IP mogą być trzymane przez długi czas. Warto sprawdzić, czy dany VPN prowadzi rejestr logów.
Urządzenia i systemy operacyjne, na których można włączyć VPN
Możliwość korzystania z połączenia przez VPN nie jest ograniczona do jednego konkretnego urządzenia. Istotną kwestią jest system operacyjny i znalezienie klienta, który jest kompatybilny. Niektóre systemy oferują możliwość uruchomienia VPN natywnie (klient jest wbudowany w system).
Jednym z najpopularniejszych urządzeń, na których można włączyć połączenie przez VPN, są komputery. PC i laptopy z systemami operacyjnymi Windows, macOS oraz Linux oferują wbudowane funkcje pozwalające na połączenie przez wirtualną sieć prywatną. Wystarczy wybrać odpowiednie ustawienia w systemie, aby połączyć się z siecią VPN. Alternatywnym rozwiązaniem dla osób mniej technicznych, jest pobranie klienta VPN dedykowanego dla wybranego systemu.
Smartfony i tablety to kolejne urządzenia, na których można używać sieci VPN. Możliwość skonfigurowania połączenia jest wbudowana w systemy iOS i Android – umożliwia to łatwe korzystanie z sieci VPN na urządzeniach mobilnych. Podobnie jak w przypadku komputerów, istnieją też aplikacje przygotowane przez dostawców usług, które są kompatybilne z wieloma systemami operacyjnymi.
W przypadku kilku urządzeń korzystających z tej samej sieci, dobrym rozwiązaniem jest konfiguracja VPN na poziomie routera. Wiele urządzeń oferuje wbudowane funkcje, które umożliwiają korzystanie z sieci VPN co ułatwia konfigurację – wystarczy zalogować się do panelu urządzenia sieciowego i uzupełnić dane, które możemy skopiować z naszego konta u dostawcy usługi.
Lista sprzętów kompatybilnych z VPN jest dłuższa, wiele z nich oferuje wbudowane funkcje VPN lub umożliwia korzystanie z dedykowanych aplikacji – warto zweryfikować to przed zakupem.
VPN a dostęp do treści z innych krajów
VPN umożliwia użytkownikowi wybranie serwera zlokalizowanego w danym kraju, co pozwala na uzyskanie dostępu do treści dostępnych tylko w tym państwie. Jest to często wykorzystywana funkcjonalność jaką oferuje wirtualna sieć prywatna.
Jednym z najpopularniejszych przykładów użycia jest Netflix. Użytkownicy serwisu z różnych krajów mają dostęp do różnych bibliotek filmów i seriali – jest to spowodowane kwestiami licencyjnymi. Korzystanie z VPN do Netflixa, umożliwia uzyskanie dostępu do wszystkich zasobów bez względu na aktualną lokalizację.
Podobnie działa to w przypadku polskich serwisów VOD i polskiej telewizji przez internet. Korzystanie z VPN daje możliwość oglądania polskiej telewizji użytkownikom, którzy przebywają poza granicami Polski. Dzięki sieci VPN można uzyskać dostęp do serwisów takich jak Polsat Box Go (Ipla), Player.pl, ale także HBO Max, Hulu czy Canal+.
Należy pamiętać, że nie wszystkie serwisy VOD pozwalają na korzystanie z VPN – w niektórych przypadkach użytkownicy mogą napotkać problemy z jakością obrazu lub całkowitą blokadą treści.
Wirtualna sieć prywatna – czy warto?
Korzystanie z wirtualnej sieci prywatnej ma wiele korzyści, które sprawiają, że usługa trafia do dużej grupy użytkowników i firm na całym świecie. Warto dokładnie przejrzeć oferty dostawców usług VPN oraz pamiętać o możliwych ograniczeniach – bezpiecznym podejściem jest zdefiniowanie potrzeb i szukanie rozwiązania pod nie. W erze wielu zagrożeń w internecie, warto rozważyć skorzystanie z szyfrowanego połączenia i zabezpieczyć się przed atakami.